İnternetten Hastalık Arama Hastalığı

Bireyin kendi sağlığıyla ilgili var olduğunu düşündüğü hastalıklar hakkında, internetten bilgi arama davranışına “siberkondri” denir.

Siberkondri kelimesi siber ve hipokondriyazis kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Hipokondriyazis, halk arasında hastalık hastası anlamına gelen yoğun ve takıntılı bir biçimde sağlık konusunda kaygı duymaktır. Hastalık bulma ve hasta olma kaygısından sağlık merkezlerini sık gezmeyle ilişkilidir.

Siberkondri ise dijital çağın getirdiği yeni bir hastalık olup, internetten hastalık arama hastalığı olarak tanımlanmıştır. Siberkondri hastalığına yatkın birey, yaptığı araştırmalar sonucunda kendisine teşhis koymaya çalışır. Takıntılı bir şekilde günlerce, haftalarca tekrar eden bu araştırma davranışı, bireyin anksiyete bozukluğu yaşamasına neden olur. İnternetten sağlıkla ilgili bilgi arama davranışının sürekli tekrarlanması, sıkıntının gün geçtikçe şiddetlenmesi ve günlük yaşamın sıkıntıya uğraması siberkondri belirtileri arasındadır. Sağlık kaygısına yatkın bireylerde, depresyon ve anksiyete problemleri olanlarda siberkondri daha çok görülmektedir.

Gelişen teknolojiyle birlikte internet kullanımındaki artış yaşam biçimini değiştirdiği gibi bilgi edinme biçimini de değiştirmiştir. Sağlıkla ilgili bilgilere internet aracılığıyla erişim kolaylaşmıştır. Yapılan araştırmalarda, Türkiye’de internet kullanan kişilerin % 66’sının sağlıkla ilgili konuları araştırdığına rastlanmıştır.

İnternet kullanımının kolay erişilebilir olması sağlıkla ilgili bilgi arayışını da artırmaktadır. Ayrıca hızlı ve düşük maliyetli olması, sağlıkla ilgili merak edilen konular hakkında bilgi edinmek için tercih sebepleri arasındadır ve günümüzde gittikçe yaygınlaşmıştır. Fakat internette sağlıkla ilgili güvenilir ve ulaşılabilir bilgilerin olmasının yanı sıra; kafa karıştırıcı, güvenilir olmayan, yanlış ya da eksik bilgilere maruz kalınabilir.

Sosyal medyada ve internet ortamında doğru ya da yanlış her türlü bilgi paylaşılmaktadır. Sağlık hakkında merak ettiklerini internetten araştırarak rahatlamak isteyen bireyin, aksine endişelerinin arttığı görülmektedir. Örneğin başı ağrıyan birisinin bilgi edinebilmek için sosyal medyadan, bloglardan ya da forum sitesi platformlarından hastalık belirtileriyle ilgili paylaşımları araştırması ve ardından kendi kendine teşhis koymaya çalışması, vücudunda hissettiği sıradan bir ağrının daha vahim bir hastalığa dönüşmesine neden olur. Bir uzman görüşü almak yerine internetten edinilen bu bilgileri daha güvenilir bulan siberkondriye yatkın birey, neredeyse vaktinin büyük bir kısmını internette sağlık bilgisi aramayla geçirmektedir.

Ayrıca kişinin kendi kendine teşhis koyma çabası, ardından kendi kendini tedavi etmeye kalkışma riskini de barındırmaktadır. Üstelik uzmanlığa gerek duyulmadan paylaşılan yanlış bilgiler insanları yanlış yönlendirmektedir. Sağlıkla bir ilgisi olmayan internet sitelerinden alışveriş yaparak gereğinden fazla vitamin ve bitkisel ilaçları kullanarak sağlıklarını tehlikeye sokmaktadır. Hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı negatif yönde etkilemektedir.

Bilinçli kullanılmayan kaynaklardan edinilen yanlış bilgiler stres ve endişeyi artırır. Sağlık anksiyetesi, yaygın anksiyete bozukluğu, stres ,depresif bozukluklar, panik bozukluğu ve obsesif kompulsif bozukluk belirtilerinin şiddetlenmesine neden olur. Bireyin uyku kalitesi düşer. Yüksek tansiyon, baş ağrıları ve kas gerginliğine yol açabilir.

Siz de vücudunuzdaki ufacık bir semptomda internetten araştırma yapıyor musunuz? Edindiğiniz bilgilerden bir türlü tatmin olamayıp saatlerce, günlerce bazen haftalarca araştırmalar yaparak kendinizi rahatlatmaya mı çalışıyorsunuz? O halde siberkondri ile karşı karşıya olabilirsiniz. Sağlığınızla ilgili yaşadığınız kaygılar günlük yaşantınızı ve ilişkilerinizi etkiliyorsa lütfen psikolojik destek almaktan çekinmeyin.

Psikolog Funda Buharalı.