İlişkilerde Sınır Koymak

Sağlıklı kişisel alanlar oluşturabilmek ve iyi bir şekilde devam ettirebilmek için ilişkilerde sınırları belirlemek, kişiler arası ilişkilerin temelini oluşturur. Sınırlarınızın nerede başlayıp nerede bittiği, yaşam tarzınıza ve kişilik yapınıza göre değişkenlik gösterir. Birey olarak hayatınızın kontrolünün elinizde olduğunu hissetmeye ihtiyacınız vardır. Sınır koymak, kişisel ihtiyaçlarınızın ve değerlerinizin bir göstergesidir. Sınırlarınız duruma ve kişiye göre nasıl davranmanız gerektiğini şekillendirir. İlişkilerinizde durmanız gereken noktaları size hatırlatarak yol gösterir.

Sınır koymanız gerektiği zamanlar bir takım korkular hissedebilirsiniz. Özellikle terk edilme korkusu, dışlanma korkusu ve reddedilme korkusuyla karşınızdaki kişinin isteklerini ve ihtiyaçlarını hemen yerine getirme davranışında bulunuyor olabilirsiniz. Hem kabul görebilmek, hem de o kişiyle olan ilişkinizi tehlikeye atmamak için yaptığınız bu davranış kendinizden ödün vermenize neden olur. Yaşamınız boyunca bazı insanlara hayır demekte zorlanıyor olabilirsiniz. Kırıldığınız noktaları karşıdaki kişiye ifade edemeyebilirsiniz. Herkesle iyi olmak, herkesle iyi geçinebilmek için hayır demekten kaçınıyor olabilirsiniz. Tüm bu ve benzeri yaşadığınız deneyimler, size ilişkilerinizin bir sınıra ihtiyacı olduğunu hatırlatır.

Rahatsız olduğunuz durumları ifade edemediğiniz için yaşadığınız sıkıntıları içinize atmanıza yol açar ve psikolojik sağlığınız olumsuz yönde etkilenir. Yaşanılan bu sıkıntılar kimi insanda ani ve yersiz öfke patlamaları olarak ortaya çıkar. Kendinizi korumak ve sağlıklı bir iletişim sürdürebilmek için fiziksel, duygusal ve zihinsel sınırlara ihtiyacınız vardır. Burada en önemli olan şey sınır koymanın bir bencillik olarak algılanmamasıdır. Kişinin kendi iyilik halini devam ettirebilmesi ve sağlığını koruması için önemli bir davranıştır.

Romantik partnerinizle, çocuklarınızla, arkadaşlarınızla ya da iş hayatınızdaki ilişkilerinizde sınırları oluşturmak kişiler arası ilişkileriniz için ihtiyaçtır. Örneğin, evde çocuklarınıza sınır koymak onlara baskıcı davranarak kurallar koymak demek değildir. Aksine çocuğunuza koyduğunuz sınırlar; belli bir rutin oluşturmak, sınırlı zamanda tv ya da tablet izlemek, yeme-içme düzeni, uyku saati gibi düzenlemeler hayatınızı rahatlatır. Çocuğunuzun sağlıklı bir gelişim evresi geçirmesine yardımcı olur. Her ilişkide olduğu gibi çocuğunuzla olan ilişkinizde de tutarlı ve dengeli davranmanız önemlidir. Böylece çocuğunuz size güvenebilir ve aranızda daha güçlü bir iletişim kurulur.

Partnerinizle olan ilişkinizde de istemediğiniz dokunuşlar ya da rahatsız olduğunuz durumlarda sınırlarınızı oluşturun. Cinsel sınırlar rıza, saygı ve mahremiyeti içinde barındırır. Kendinizi suçlu hissetmeden her konuda ne istediğinizi ya da neden istemediğinizi partnerinize ya da arkadaşlarınıza net, açık ve tutarlı bir dille ifade edin.

Aynı zamanda çalışma ortamınızda iş ve özel hayat dengesini sağlamaya özen gösterin. Sınır koymak kişiler arası iletişiminizi güçlendirecektir. Sürekli diğer insanların önceliğini düşünmek ve onların isteklerini yapmak bir süre sonra streslerini de üstlenmenize neden olur ve psikolojiniz olumsuz yönde etkilenmeye başlar. Bu nedenle sınırlarınızı oluşturmak stres ve öfke seviyenizin azalmasına yardımcı olur. Çünkü istemediğiniz ve üstesinden gelemeyeceğiniz şeyleri yapmak zorunda hissetmek, sizi daha fazla yoracak ve mutsuz hissetmenize neden olacaktır.

Özellikle ilişkilerinizde hayır demeyi öğrendiğiniz zaman kendinizi daha rahat hissetmeye ve ifade etmeye başlayacaksınız. Böylece çevrenizdeki insanlar da sizin sınırlarınızın farkına varacak ve daha açık, sağlıklı iletişimler kurabileceksiniz.

İlişkilerinize Sağlıklı Sınırlar Oluşturabilmek İçin Tavsiyeler:

1.) İki insanın bir araya gelmesiyle birlikte iletişim ve ilişki başlar. Her ilişkiniz ayrı ve farklı dinamiklere sahiptir. İlişkilerinizdeki önceliklerinizi belirleyin ve kime ne konuda sınır koymanız gerektiğine karar verin.

2.) Niyetinizi karşı tarafa açık ve net bir şekilde iletin.

3.) Sınırlarınızı çok katı, değişmez ve zorlayıcı oluşturmamaya özen gösterin. Sağlıklı sınırlar belirlidir, duruma ve kişiye göre esneklik sağlanabilir ve tutarlıdır.

4.) Sınırlarınızı belirlemenizde üslup çok önemlidir. Düşüncelerinizi ve isteklerinizi karşı tarafa nasıl aktardığınız önemlidir. Karşılıklı saygı çerçevesinde incitmeden, terslemeden ve kırmadan sınırlarınızı belirlemeniz gerekir.

5.) Hayır diyebilmek bizim kültürümüzde zor olsa da neyi neden yapamadığımızı karşımızdaki kişiye anlatmak ve duygularımızı da aktarmak gerekir. Kibar bir şekilde reddedin.

6.) Verdiğiniz kararların arkasında durun.

7.) Kendinize özel zamanlar yaratın.

8.)Hayatınızın merkezinde bir başkası değil kendiniz olun.

Sınırlarınızı korumak da en az sınırlarınızı oluşturmak kadar önemlidir. Oluşturduğunuz sınırlarınızı koruyamadıktan sonra size bir yararı olmayacaktır.

İlişkilerinizi sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmek, kişisel sınırlarınızı koruyabilmek ve bu sınırları içselleştirebilmek zor bir süreçtir. Kişiler arası iletişiminizi güçlendirebilmek için psikolojik destek alabilirsiniz.

Psikolog Funda Buharalı.