Premenstrüel Disforik Bozukluk

Adet öncesi huzursuzluk olarak tanımlayabileceğimiz premenstrüel disforik bozukluk özellikle depresif ruh hali ile kendini gösteren psikolojik ve biyolojik bir durum olup, yaşam kalitesini olumsuz etkiler.

Adet kanaması öncesinde yaşanan halsizlik, baş ağrısı, depresif duygu durum, gerginlik, memede şişkinlik ve kilo alımı vb. gibi yaşanan belli şikayetlere premenstrüel sendrom denir. Birçok kadın bu semptomların bir veya birkaçını adet öncesinde yaşar. Bu şikayetlerin şiddeti her kadında farklılık gösterir.

Yaşanılan bu şikayetler yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemeye başlıyorsa “Premenstrüel Disforik Bozukluk” denir. Adet öncesi huzursuzluk sendromu, yani Premenstrüel Disforik Bozuklukta ruhsal belirtiler daha yoğundur.

Premenstrüel Disforik Bozukluk Nedenleri Nelerdir?

*Genetik yapı,
*Nörobiyolojik faktörler,
*Hormonal değişiklikler,
*Endokrin bozukluklar,
*Ailede premenstrüel sendrom öyküsü bulunması,
*Depresyon ya da duygulanım bozukluğu öyküsü (Lohusalık depresyonu vb. gibi).

DSM 5’ te depresif bozukluklar içinde ayrı bir tanı olarak yer alan Premenstrüel Disforik Bozukluk tanısı için;

*Son bir yıl içerisinde aşağıdaki belirtilerden 5 veya daha fazla şikayetin adet dönemi öncesindeki son hafta başlaması ve adet döneminin başlamasıyla beraber şikayetlerde azalma , adet dönemi bittikten sonra da bu belirtilerin neredeyse en aza inmesi ya da tamamen kaybolması.

1) Duygusal değişkenlik.
2) Öfkelenme, kişilerarası çatışmalarda artış, tahammülsüzlük.
3) Belirgin depresif duygu durum, umutsuzluk, çaresizlik.
4) Stres, kaygı, gerginlik.
5) Aşırı uyku veya uykusuzluk.
6) Günlük aktivitelere karşı ilgi azalması (iş,okul,arkadaşlar…).
7) Odaklanma problemi yaşamak.
8) İştahta değişkenlik (aşırı yeme isteği ya da iştahsızlık).
9) Memede hassasiyet, şişkinlik hissi, eklem ve kaslarda ağrı gibi bedensel duyumlar.

*Belirtiler klinik açıdan anlamlı bir sıkıntıyla bağlantılıdır. İşlevsellik ve kişilerarası ilişkilerde bozulmalar vardır.(Ev, okul, arkadaşlar ve hobilere karşı ilgisizlik gelişir, sosyal faaliyetlerden kaçınma davranışı gözlenir. )

*Belirtiler başka bir psikiyatrik hastalığın belirtisinin artmasıyla ya da kişilik patolojisiyle ilişkili değildir.

*Herhangi bir ilaç ya da bir hastalıkla ilişkili değildir.

Premenstrüel Disforik Bozukluğu’nun ayırıcı tanısında şunlara dikkat edilmelidir.

*Premenstrüel sendrom.
*Kişilik bozukluğu.
*Panik bozukluk.
*Major depresif bozukluk.
*Polikistik over sendromu.
*Anemi (kansızlık).
*İrritabl bağırsak sendromu.
*Migren.

Tavsiyeler:

Premenstrüel disforik bozukluk yaşayan kadın, öncelikle yaşam tarzında bazı düzenlemeler yapabilir.
Beslenme düzeninde değişiklikler önerilir.

Tuz, alkol ve kafeinin azaltılması, nikotinin kesilmesi gibi düzenlemeler yapılır. Yeterli düzeyde kalsiyum alımı önemlidir. Yeşil yapraklı besinler ve yoğurt kalsiyum açısından zengindir. Kalsiyumun alımının depresyon ve yorgunluğa iyi geldiği araştırmalarda bildirilmiştir. Magnezyum takviyesi kramp, karında şişkinlik ve duygulanım şikayetlerinin azalmasına yardımcıdır. Alkol tüketimi varsa sınırlandırılması gerekir.

Düzenli egzersiz yapmak adet dönemlerindeki belirtilerin azalmasına yardımcı olur. Her gün düzenli olarak 30 dakika yapılan egzersiz depresyon ve yorgunluk gibi şikayetleri azaltır.

Düzenli uyku düzeni oluşturmak duygulanımdaki dalgalanmayı azaltmaya yardımcı olur.

Tedavi:

Premenstrüel disforik bozukluk tedavisinde psikoterapi ve ilaç desteği kombine olarak ya da ayrı ayrı uygulanır.Psikoterapide amaç, sosyal hayat ve iş yaşamındaki işlevselliğin düzeltilmesine yardımcı olmaktır. Psikoeğitimle beraber menstrüel dönemde stres yönetimi ve stresle baş edebilme konusunda bilinçlendirmek hedeflenir. Bunun yanı sıra gevşeme teknikleri de önerilir.Hormonal tedaviler, parlak ışık terapisi ve vitamin takviyeleri gibi destekleyici tedaviler doktor kontrolünde uygulanır.

Psikolog Funda Buharalı