Hemcins Zorbalığı

Zorbalık güçlü olanın, mağdur olan kişiye kasıtlı bir şekilde istediklerini yaptırmak amacıyla zarar vermesi, aşağılaması ve gözünü korkutmasıdır. Bu davranışlar tekrarlı olarak yapılan fiziksel ya da sözel tacizi içerebileceği gibi mağduru zorla ikna etmek, tehditle ya da manipüle ederek isteklerini yaptırmayı amaçlayan davranışlar bütünüdür. Zorbalığı, saldırganlıktan ayıran en temel faktör, daha az güce sahip olanın hedef alınmasıdır. Fiziksel, sözel, psikolojik, cinsel ve siber zorbalık olmak üzere beş çeşit zorbalık türü vardır.

Bir davranışın “zorba davranış” olarak kabul edilebilmesi için;

*Bir tahrik olmaksızın kasıtlı olarak zarar verme amacı güden saldırgan bir davranışın olması,
*Bu davranışların süreklilik özelliği taşıması, bir kez değil devamlı yapılması,
*Zorba ve kurban arasında güç dengesizliğinin olması,
*Aynı kişinin zorbaca davranışlar sergilemesi,
*Yineleyici ve sistematik davranışlar içermesi gerekir.

Son zamanlarda adını sık duymaya başladığımız “hemcins zorbalığına” dijital platformlarda daha fazla rastlamaktayız. Sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle birlikte artık takip ettiğimiz kişiler sadece bir tık uzağımızda. Hal böyle olunca keyifliyseniz takip ettiğiniz kişiye kalpler, emojiler atıp pozitif iletişime geçebiliyorken; mutsuzsanız istediğiniz olumsuz eleştiriyi yazabiliyor hatta bu yorumlar küfür ve tacize kadar ilerlemektedir. O kişinin sadece bir tık uzağınızda olduğunu bilmeniz size her şeyi yazma hakkı veremez. Bu noktada davranışlarınızın zorbalık, sizin de zorba olduğunuzun altını çizmek gerekir. Özellikle kadınların erkeklere oranla hemcinslerine sosyal platformlarda daha fazla zorbalık yaptığı görülmektedir. Hayatın içinde bu kadar aktif kullanılan dijital platformlarda her bireyin pozitif ve duyarlı olması beklenemez. Her cinsiyet, her yaş ve her meslek gruplarından insanların maruz kaldığı zorbalığa sosyal medyada özellikle kadınların hemcinslerine yaptıklarına gün geçtikçe daha çok şahit olmaktayız.

Genel olarak ele aldığımızda kadınlar geçmişten günümüze sürekli hemcinsleriyle rekabet halindedir. Bu rekabet ortamında kadına hemcinsleri daha çok zorbalık yapmaktadır. Kadınlar arasında hemcins zorbalığını anlayabilmenin en kolay yolu sosyal medya paylaşımlarında yazılan yorumlarda görülmektedir. Örneğin; nişanlanırsınız, ne zaman evleneceksiniz?, evlenirsiniz, ne zaman çocuk yapacaksın? Hamilesinizdir normal doğuracaksın dimi sezaryen doğurma sakın, çocuk dünyaya gelir mama verme sakın emzir çocuğu… gibi gibi yorumlar geçmişten günümüze herkesin dilindedir. Eskiden bu durum mahalle baskısı olarak tanımlanırken şimdilerde sosyal medya baskısı olarak şekil değiştirmiş durumdadır. Sosyal medya paylaşımlarında giyilen kıyafete yapılan yorumlardan tutun da kişinin özel hayatına kadar, kadınlar hemcinslerine acımasızca eleştiriler yapmaktadır.

Özellikle kadınlar hemcinslerine bedenleri üzerinden kötü yorumlarda bulunarak “çok kilolusun, bu şekilde nasıl yaşıyorsun? Burnunuz çok kötü, göğüsleriniz çok küçük” gibi fiziksel özelliklerin beğenilmediğine dair yapılan yorumlar son zamanlarda sık karşılaşılan sosyal medya baskılarından birkaçıdır. Bu tarz davranışlar dışlama, saldırganlık ve siber zorbalığı barındırmaktadır. İnsanların fiziksel özelliklerine kırıcı yorumlar yapmak, tercihlerini sorgulamak ve özel hayatına karışmak ne yazık ki artık, sosyal medyada herkesin dilindedir. Aslında bu baskılara maruz kalan mağdurların iç dünyasında neler olup bittiğini bilmeden acımasızca yapılan eleştiriler, kişinin psikolojisini de olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum mağdurların kaygı, depresyon ve sağlıkla ilgili problemler yaşamasına neden olmaktadır.

Sosyal medyada kadınların hemcinslerine bu kadar zorbalık yapmasına neden olan durumların başında kıskançlık, haset, toplumsal beklentilerin yüksek olması, aile içi kopuk iletişim ve kişinin kendine olan güvensizliği gelmektedir. Bir diğer önemli nedenlerin başında empati eksikliği gelmektedir. Yüz yüze yapılan bir eylem olmadığı için, kişi sosyal medyada yaptığı davranışın sonucunu kestirememektedir. Bir de internet ortamında insanlar kimliklerini çok rahat bir şekilde gizleyebildikleri için gerçek yaşamında yapmayacağı davranışları dijital ortamlarda çok daha rahatlıkla yapmaktadır. Kadınların, kadın akranlarına yaptığı olumsuz davranışlar acımasız yorumlar, eleştiriler, ayrımcılıklar ve tacize maruz bırakan davranışları içermektedir. Kadınlar daha çok sosyal platformlarda hemcinsi mağdurun itibarını zedeleyici ve sosyal ilişkilerine zarar verecek şekilde takipçilerini manipüle eden davranışlar sergilemektedir. Bunun yanı sıra mağdurla ilgili dedikodu yaymak, sözlü hakaret, alay etme ve pasif agresif davranışlar da mevcuttur. Özellikle çalışma ortamında yaşanan hemcins zorbalığı, kişinin kariyerine zarar veren ve imajını zedeleyen sonuçlar doğurmaktadır. Bu durum kadınların hemcinslerinle olan kişilerarası ilişkilerine özellikle de kadının toplumsal bütünlüğüne zarar verirken, kadınların bir arada güven ve dayanışma içinde olmalarını da zedelemektedir.

Psikolog Funda Buharalı.

Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi, Psikoterapi Antalya.