Stratejik Aile Terapisi

Stratejik aile terapisi doğrudan sorun çözmeye odaklı, aile üyeleri işbirliği yapsalar da yapmasalar da değişimi amaçlayan bir psikoterapi yöntemidir.

Stratejik aile terapisi doğrudan sorun çözmeye odaklı, aile üyeleri işbirliği yapsalar da yapmasalar da değişimi amaçlayan bir psikoterapi yöntemidir.

Stratejik aile terapisinde, pozitif geri bildirim döngüsü kavramı modelin temelini oluşturur. Bir aile üyesinin sorunlu davranışına aile üyelerince verilen tepki mevcut sorunu arttırıyorsa pozitif geribildirim döngüsü söz konusudur. Burada bir zorluğun sorun haline gelmesi, aile üyelerinin zorluğa verdikleri tepkilere bağlı olarak meydana gelmektedir. Bunu örneklersek, 7 yaşındaki bir çocuk yeni doğan kardeşini bir tehdit olarak algılayarak huysuzluk ve yaramazlık yapmaya başlayabilir. Anne yeni doğan bebeğiyle ilgilenirken, baba da sen okullu oldun, derslerinle ilgilenmelisin gibi bir yaklaşımı çocuğun ilgi çekmeye yönelik yaramazlıklarını arttırabilir. Yaramazlığı artan çocuğa, bu iyice haylazlaştı diyerek anne- baba tarafından verilecek cezalar, artık sevilmiyorum inancını pekiştirir ve aileye karşı giderek yabancılaşmasına neden olur. Çocukta altını ıslatma gibi gerileme davranışları, tırnak yeme gibi istenmeyen alışkanlıklar görülebilir. Bu bir kısır döngüdür ve pozitif geribildirim döngüsünü oluşturur.

Stratejik aile terapisinde sorunların gelişimi üç yolla açıklanır.

1. Yanlış çözümler ve yaklaşımlar sorunları kronikleştirir ve pozitif geribildirim döngüsü işler.
2. Hiyerarşideki düzensizlikler.
3. Aile bireylerinden birinin diğerini gizliden koruma veya denetlemeye çalışması.

Psikoterapi sürecinde mevcut sorunu kimin, nasıl çözmeyi denediğini bulmak önemlidir. Bazen kullanılan bir çözüm sorunu daha da ağırlaştırır. Kocasının kendisine zaman ayırmadığından şikâyet ederek sürekli söylenen bir kadın büyük olasılıkla kocasını daha da uzaklaştıracaktır. Eşinin söylenmesinden bir an önce kurtulup, huzur bulmak için onun isteğini hemen karşılayan kocanın da bir hınç birikimiyle nefret duygularına kapılması mümkündür. Bundan dolayı evlilik terapilerinde sorun çözme döngüsünü şekillendirerek, stratejik hedef olarak danışanın yaptığının tam tersine yönlenilir.

Ailede hasta olarak tanımlanan bireyin yaşadığı sorunların ailede koruyucu bir işlevinin olup olmaması da önemlidir. "Bu sorun sizi mi, eşinizi mi daha çok endişelendiriyor?" sorusuna alınacak yanıt, soruna yönelik sistemik bakış açısını oluşturacaktır.

Sorun ve hedef saptandıktan sonra, sorunu sürdürmeyi yanlışlıkla destekleyen denenmiş çözümler araştırılır. Burada genelde yapılan üç yanlış vardır.

1. Eyleme geçileceği yerde sorun yadsınır, halı altına süpürülmeye çalışılır. Örneğin, ergen çocuklarının uyuşturucu kullandığını gösteren tüm deliller mevcut da olsa aile bunu kabullenmek istemez, son ana kadar bir şey yapmaz.
2. Gerçekte sorun olmayan bir davranışı çözmeye yönelik çabayla kendi kendine sorun yaratılır. Örneğin, mastürbasyon yaptığı görülen çocuğa büyük tepki verilir, yeni doğan kardeşini kıskanan ve yaramazlık dozunu arttıran çocuk hiperaktif olarak algılanarak doktora götürülür.
3. Çözüm, olması gerekenden apayrı, tamamen yanlış bir düzeyde sağlanmaya çalışılır. Örneğin, eşinden kendine biraz daha zaman ayırmasını isteyen, konuşmaya ihtiyacı olan bir kadına değerli hediyeler alarak sorunu çözmeye çalışmak gibi.

Özetle stratejik aile terapileri, aile ve evlilik sorunlarının çözümünde iletişimi baz alan, ilk ve etkili tedavi yöntemlerinden biridir. Burada ailelerin kurallarla yönetilen, dengenin sağlanmasında geribildirim mekanizmalarının rolü olduğu sistemler olarak değerlendirilmesi söz konusudur. Ailenin etkileşim biçimini değiştirmek için iç görü ve anlayış ile farkındalığı arttırmak yerine doğrudan değişimi tetikleyen stratejiler uygulanır. Ailedeki yapısal değişimin gerçekleşmesi ve hiyerarşinin düzeltilmesi psikoterapinin başarısı için şarttır.

Aile Terapisi Antalya.
Evlilik Terapisi Antalya.
Antalya Psikoterapi ve Psikiyatri Merkezi.